TESTİS AĞRI, ŞİŞLİK SEBEPLERİ VE MUAYENESİ
Testis için kendi kendine muayene yapmalı mıyım?
Son yıllardaki kampanyaların etkisiyle kadınlarda meme kanserini önlemede rutin ve düzenli aralıklar ile kendi kendine muayeneyi önerdiğimizi artık hepiniz biliyorsunuz. Aynı durum erkeklerde testisler içinde geçerli. Yıllar önce benim de içinde bulunduğum bir çalışma grubunda sağlıklı genç erkeklerde yılda birkaç kez yapılacak rutin kendi kendine testis muayenesinin testis kanserinin erken yakalanmasında çok önemli olduğunu ortaya koyduk ne bu çalışma sonucunda 18 yaş üstü tüm erkeklerin yılda birkaç kez kendi kendine muayene yapmasını önerdik. Peki bu muayenem ideal olarak nasıl olmalı?
Kendi kendine muayene sıcak bir ortamda(banyo), kişi ayakta dururken testis baş parmak ile işaret parmağı arasına alarak yapılır. Testisin üst arkasında elimize gelen yumuşak yapıya epididim denir ve testise bağlı ama ikinci bir organdır ve bazı hastalıklarını sebebidir. Muayene sırasında ele farklı hissedilen şişlikler gelebilir. Hemen panik olmayın!
Testislerde şişlik ve/veya kitle elime geliyor ne olabilir? Ne yapmalıyım?
Ele gelen şişliklerin %90dan fazlası su dolu kist veya sperm kesesidir. Tümör veya kanser çok nadir olur. Kişinin bunu hemen anlaması mümkün olmaz. Benim önerim elinize bir sertlik geliyorsa ağrı olsun ya da olmasın hemen doktora başvurmakta fayda var. Bu durumda bile çoğu iyi huylu hidrosel, spermatosel gibi hastalıklardır. Kanser büyük bir şans eseri çok çok nadirdir. Fakat şüphe durumunda en kısa sürede doktora başvurunuz!
Testis ağrım geçmiyor? Sebebi ne olabilir? Ne zaman doktora gideyim?
25 yıllık meslek hayatımda belki de ek sık gördüğüm şikayetlerden biri testis ağrısı. Gençler arasında boşalma olamadığı zaman sıklıkla görüldüğü konuşulan bir durumdur. Belki de en sık testis ağrısı bu şekilde görülür. Normal bir durumdur ve kısa bir zaman içinde boşalmanın da etkisi ile kendiliğinden geçer. Eğer kendiliğinden geçmiyorsa mutlaka tıbbi yârdim gerekir.
Testis ağrısı testisin kendisinden kaynaklanan bir ağrı olabileceği gibi torbadan gelişen bir probleme bağlı da olabilir. Geçmeyen testis ağrısı ihmale gelmez ve en kısa sürede doktora gitmeyi gerektirir. Hatta böbrek taşı veya kum garip bir şekilde testise vuran ağrısı yapabilir. Kum dökerken testis ağrısı çekenler olduğunu duyarsınız.
Peki nedir bu ağrıya sebep olan en sık sebepler? Çoğunlukla genç erkeklerin problemi olmakla beraber ileri yaşta prostat hastalıklarına bağlı olarak görülür.
Top çarpmış gibi, Tekme yemiş gibi ani bir ağrı saplandı ve geçmiyor doktor? Derdime çare…
Futbol maçlarında görmüşsünüzdür. Frikik vuruşu sırasında yanyana dizilen futbolcular bir bir baraj kurarlar. Bu erkeklerin malum bölgelerini korumak için ellerini önde geliştirdiklerini biliriz. Bunun sebebi erkeklerin en çok korktuğu şeylerden biri olan testise darbenin(top çarpması, tekme vs) çok ciddi ağrı yapmasıdır. Bu ağrı şiddetli olsa da kısa bir sürede geçer. Halk arasında tuvalete gidip işemenin veya topuklar üstünde durmanın ağrıyı gidereceğine dair inanışların doğruluğu pek olmasa da tramvaya bağlı ağrı kısa sürede geçer. Fakat bazı hastalarım hiç darbe olmaksızın “top çarpmış gibi veya tekme yemiş gibi” bir ağrı şikayeti ile bana başvururlar. Bu ağrı zaman zaman bacağa ve sırta hatta makat bölgesine vurabilir. Peki nedir bu ağrının sebebi?
Bu ağrı 15-40 yaş arasındaki kişilerde farklı 40 yaş üstü kişilerde farklı sebeplerden olur.
Gençlerde bu ağrı sıklıkla orşit ve epididimit olarak adlandırılan testis bölgesinin iltihab ve enfeksiyonlara bağlı gelişir. Orşiti testisin iltihabı, epididimiti ise testisin hemen üstünde şapka gibi yer alan sperm kanallarında gelişen iltihap olarak tanımlyabilirim. Genelde hastalık epididim(sperm kanalları) bölgesinden başlamak ile beraber testisi de tutar ve epididimoorşit olarak adlandırılır. Acile testis ağrısı ile gelen genç bir erkekte ilk şüphelenmemiz gereken hastalık budur!
Gençlerde ayakta duramayacak kadar çok ciddi ağrı yapan ve sperm kanallarındaki iltihap oluşturarak gelişen bir hastalık. Bu hastalık genelde cinsel ilişki ile parterden geçen mikrop ve sonrasında gelişen bel soğukluğu benzeri bir hastalık sonrası olur! Eğer şüpheli ilişki sonrası testis ağrınız var ise enfeksiyon kapmış olabilirsiniz. Dikkat! Bu durumda ağrı yanında hassasiyet ve kızarıklık olabilir. İdrar yaparken yanma sıklıkla eşlik eder.
Eğer ağrı meni çıkışı sırasında veya makat bölgesinde olmaya başladı ise Prostatit hastalığı gelişiyor olabilir ve mutlaka en kısa sürede doktora başvurmak gerekir. Zira bu durum hastalığın ilerlediğini gösterir. Daha da önemlisi geri dönüşsüz bir aşamaya gitmeden tedavi edilmelidir! İhmal, bu durumun kronik Prostatit denilen tedavisi çok zor bir hastalığa evrilmesine sebep olur! Sonuç olarak, cinsel ilişki sonrası mikrop kaptığınızdan şüphelenyorsanız hemen bana geliyorsunuz, yoksa ömür boyu müzdarip olacağınız geçmeyen problemlere hazılıklı olun!
Koronavirüs testis ağrısı ve kısırlık yapar mı?
Eskiden beri biliriz ki virüsler testis tutulumu yaparak hastalıklara ve ağrıya sebep olabilir. Halk arasında en çok bilineni kabakulak hastalığına bağlı testis ağrısıdır. Nadir olmakla beraber kabakulak hastalığı benzeri virüsler ile gelişen enfeksiyonlar sonrası çocuklarda ve hatta erişkin erkeklerde testis hasarı oluşur ve ağrı yapabilir. Bazı hastalarda kısırlık dahi yapabilir.
Pandemi döneminde bana başvuran bazı hastalarda testis ağrısı görmüştüm. Bu durum bende acaba koronavirüs testis tutulumu nedeni ile ağrı mı yapıyor sorusunu gündeme getirmişti. Gerçekten de pandemi döneminde tıp literatüründe bildirilen bazı çalışmalarda Koronavirüsün özellikle mikrodamar tutulumu yapabildiği ve büyük ihtimalle buna bağlı testis hasarı ve testis ağrısı yapabileceği bildirilmiş olduğunu gördüm. Akla yatkın bir durum olduğu aşikar. Tabii halen tam sebebi bilinmemekler beraber koronavirüs, kabakulak ve benzeri virüslere bağlı gelişen hasar testise zarar verme ve kısırlık yapma potansiyeli nedeniyle önemsediğim bir durum. Yakın zamanda koronavirüs, kabakulak vb. Viral hastalık geçirdiyseniz ve testis ağrısı hissediyorsanız acilen bize başvurmanızı öneririm!
Daha çok ergenlik ve sonrası dönemde 10 ila 30 yaş arası çok ciddi ve ani testis ağrısı olur ise testis torsiyonu adı verilen testisin kendi etrafında dönmesi nedeniyle oluşan acil müdahale gerektiren bir durum olabilir. Hastanın ilk 6 saatte hastaneye başvurması hayatidir, aksi durumda çoğunlukla testis damarlarında akım kesileceği için nefessiz kalmış bir insan gibi testisin kan akımı kesilir ve fonksiyonlarını kaybeder. Nasıl bir insan nefessiz kalınca bir süre sonra yaşayamaz ise testis de torsiyon olduğu zaman nefessiz kalır ve 6-12 saat içinde ölümcül hasar alır!
Deneyimli bir ürolog hekim için teşhis zor değildir, ama yine de dopler ultrason ile kan akımının ne kadar azaldığı veya durduğu kontrol edilmelidir. İlk yaptığımız yukarıdaki hastada olduğu gibi, testisi dönme ekseninin tersine elle çevirerek düzeltme yapmak olur. Çoğu hasta bu hareketimiz ile aniden rahatlar. Bununla birlikte, testis torsiyonunun tekrar etme olasılığı yüksektir ve düzelen kişilerde bile tekrar etmesini önlemek için iki taraflı testiküler sabitleme (fiksasyon) operasyonu gerekebilir.
Testis bölgesindeki ağrıların bir kısmı ise deri hastalıklarından kaynaklanır. Bunların bir kısmı basit kist ve enfeksiyonlar olmakla beraber özellikle diyabet hastalarına görülen Fournier gangreni gibi ciddi ölümcül durum risk içeren hastalıklar olabilir. Uzun zamandır devam eden ağrılar ise genelde kasık fıtığı, testisin içinde su toplanması (hidrosel) ya da testis damarlarının genişlemesi(varikosel) gibi hastalıklarda gözlenir.